АВД ДÆЛДЗÆХЫ

АВД ДÆЛДЗÆХЫ
Ирон адæмон сфæлдыстады, динон дунеæмбарынадмæ гæсгæ Дун-дунейы сконд у авд дæлдзæхæй æмæ авд уæлдзæхæй (уæлхуронтæ дæр ма сæ хонынц). Кадæг «Сослан Косеры куыд ракуырдта» нын зæгъы, Сосланы Косеры мæсыг арвы хæд бынмæ куы сдавта, уæд æй Косер кæй фæсайдта – йæхæдæг зæххыл кæй баззад, уый тыххæй мæстыйæ мæсыгæй ралиуырдта æмæ зæхмæ куы æрхæццæ ис, уæд йæ бынмæ йе 'мбæрц ныттыдта – авд дæлдзæхы фæци æмæ дæлимонтæм ныххаудта. Æвдæм дæлдзæхы цæрынц дæлимонтæ. Ацы мифон уырнынадæй спайда кодта фыссæг Булкъаты Михал йæ роман «Нарты Сосланы æвдæм балц»-ы. Уæдæ ирон адæммæ «Авд дæлдзæхы фæу» – зæгъгæ, карздæр æлгъыст, æвæццæгæн, нæй. Афтæ æлгъитынц адæм тынг мæстджынæй кæрæдзи дæр, фосы æмæ суанг кусæн дзаумæтты дæр. Ома, дæлимонты хай фæу! Уый амæлынæй карздæр у сæ дунеæмбарынады. Мæрдты бæсты æхсæз дæлдзæхæй кæмфæнды дæр цыфæнды хъизæмæрттæ куы æвзарай, уæддæр адæмимæ уыдзынæ, æвдæм дæлдзæхы та – дæлимонтимæ. Æмæ та уырдыгæй дæр Сослан йæ зонд æмæ хъаруйы фæрцы æвыдæй сыздæхы уæлдзæхмæ.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Смотреть что такое "АВД ДÆЛДЗÆХЫ" в других словарях:

  • АВД УÆЛДЗÆХЫ — Уæлхурон уæлдзæхты фыццаг у, адæм æмæ æппæт цæрæгойтæ кæм цæрынц, æмæ зайæгойтæ кæм зайынц, уый зæххы уæлцъар. Уырдыгæй уæлæмæ ма арвы тыгъдады ис æхсæз уæлдзæхы – уæларвы. Уыдонæй алкæм дæр цæрынц зæдтæ, дауджытæ æмæ хæрзудтæ. Æппæты уæллаг –… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • АВД ДÆЛДЗÆХЫ НЫХХАУЫН — Æлгъыст. Искæмæн æвзæрдзинад фæндын. Амæлын. Кæм ис (немыцаг), уым авд дæлдзæх ныххауæд, кæцæйдæр ыл йæхи хъæддаг гæдыйы скъæрд æрбакодта (Деболайыл). (Цæгæраты М. Нæ фехъуыстон ма зæгъ.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • АВД ДÆЛДЗÆХЫ БЫН — Тынг арф ран. – Авд хохы фæстæ мæгатæ Хос куы фæкæрдынц, Авд дæлзæххы бын дзынгатæ Сынæр куы фæцæгъдынц, Адæмæн сæ уæд фæдзуры Уыцы лæг ныр дæр... Кæд мæнгæй зæгъын,– мæ цуры Сагъд дур фест ды дæр! (Къоста. Лæскъдзæрæн.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • МÆРДТЫ АВД ДÆЛДЗÆХ НЫХХАУЫН — тж. МÆРДТЫ ДÆЛДÆР НЫХХАУЫН Æлгъыст. Æвдисы кæйдæр æнæуынондзинад, чи амард, уымæ. – Мæрдты авд дæлдзæх ныххау, мæ иунæг æфсымæр мæнæн мæ уарзон адæммæ мæ фæндæгтæ чи сæхгæдта, – загъта Батыр. (Цæгæраты М. Хурзæрин.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • АВД — Ирон адæммæ иуæй иу нымæцты æвæрд ис дины тæваг, дзурынц сæ нымдгæнгæ, табугæнгæ æмæ арфæйаг ныхæсты. Уыдонæй иу у нымæц авд. Авдимæ бирæ дзырдбæстытæ ис. Æвдгай фырттæ ис Уастырджи æмæ Уациллайæн. Авд æддæгуæлæйы. Аргъæутты авд дуары, Уæйыгыл… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • авдæлын — ↑ æвдæлын 1) опустеть, стать пустым, порожним, незанятым Хуымæтæг, аразгæ, æдзæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: авдæлынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: авдæлæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: авдæлæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон …   Словарь словообразований и парадигм осетинского языка

  • АВД ХОХЫ СÆРТЫ АХИЗЫН — Кæдæм фæнды, цы фæнды зын ранмæ дæр цæуын. Дзерассæ дæлдзæхы куы уаид, уæддæр æм ныххизид, авд хохы сæрты дæр æм ахизид, фæлæ йын йæ разы бæндæнтæ тыгъта ирон æфсæрмы. (Хъодалаты Г. Хуыцауы «минæвар».) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДÆЛДЗÆХ НЫХХАУЫН — см. АВД ДÆЛДЗÆХЫ НЫХХАУЫН Амæлын. Сылгоймагыл, дам, тыхæй хæцынц уыцы гвардионтæ, сæ кой авд дæлдзæхы ныххауа. (Плиты И. Сырх тырыса.) …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДÆЛДЗÆХÆЙ СЛАСЫН — тж. ДÆЛДЗÆХÆЙ СИСЫН Кæмдæриддæр кæддæриддæр исты кæнæ искæй ссарын. Достать из под земли. To get smth. at any cost. Æвæстиатæй ссарын хъæуы уыцы æфсæйнаг лагъзы хицауы. Кæм и, ацамон мын æй. Æз æй авд дæлдзæхæй сласдзынæн йæ хъусæй! – агæппæввонг …   Фразеологический словарь иронского диалекта

  • ДÆЛИМОНТÆ — Ирон мифологи ариаг мифологиимæ æнгом баст кæй у, уымæн ма иу æвдисæн у уый, æмæ ирон адæмон сфæлдыстады дæр æнусты кæрæдзиимæ тохгæнæг сты хæлархæссæг æмæ хæрамхæссæг тыхтæ. Хæрам, фыдæх хæссæг тыхты минæвæрттæ сты авд дæлдзæхы цæрæг дæлимонтæй …   Словарь по этнографии и мифологии осетин


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»